VN expert Mendez wil een einde aan eenzame opsluiting

Bericht van MDAC, ook te vinden op: http://www.mdac.info/en/07/03/2012/UN_torture_expert_End_solitary_confinement_for_people_with_mental_disabilities_everywhere

UN torture expert: End solitary confinement for people with mental disabilities everywhere?

7 March 2012, Geneva and Budapest. The Mental Disability Advocacy Center welcomes the statement by Professor Juan Mendez, UN Special Rapporteur on Torture, that there should be a worldwide ban of solitary confinement of people with psycho-social or intellectual disabilities in all places of detention, including psychiatric and social care institutions.

In August 2011 Mr. Mendez presented a report to the UN General Assembly which called for a ban on prolonged solitary confinement in prisons and stated that these practices should never be applied to children, LGBT persons, and persons with mental disabilities. Yesterday, during a panel discussion on ‘Solitary Confinement and its Human Rights Implications’, Mr. Mendez expanded this and stated that a similar ban should exist for people with psycho-social or intellectual disabilities irrespective of the place of detention. He also confirmed that he will use the UN Convention on the Rights of People with Disabilities as the standard in this area.

MDAC warmly welcomes this statement as an important step towards preventing torture and ill-treatment. MDAC hopes that other international and national human rights bodies will echo this, that healthcare and social care professionals will stand behind it, and that governments will implement it.

MDAC’s Detention Monitoring project manager was also a panelist, and presented on the widespread use of seclusion as well as chemical and physical restraint of persons with psycho-social disabilities as well as people with intellectual disabilities in mental health and social care settings, often carried out in people’s “best interests” and condoned by national laws. MDAC highlighted the need for an absolute ban on these practices as they violate international human rights standards. MDAC highlighted the death in January 2012 of a 51-year old woman, who hanged herself in a cage bed in the Czech Republic, and set out the findings of our 2003 report on cage beds.
MDAC will upload its presentation to the panel soon.

Yesterday’s panel took place during the 19^th Session of the UN Human Rights Council in Geneva , and was organised by the American Civil Liberties Union (ACLU) and Penal Reform International (PRI). MDAC’s work on detention monitoring is kindly funded by Zennstrxf6m Philanthropies. For more information, please contact mdac@mdac.info.

bron: http://www.mdac.info/en/07/03/2012/UN_torture_expert_End_solitary_confinement_for_people_with_mental_disabilities_everywhere

Meld uw ervaringen met de Inspectie voor de Gezondheidszorg!

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft als taak de volksgezondheid te bevorderen door effectieve handhaving van de kwaliteit van zorg, preventie en medische producten. Op dit moment ligt de kwaliteit van de dienstverlening van de inspectie onder vuur. Het Tros-programma Radar is samen met de Nationale Ombudsman een meldpunt gestart om ervaringen van mensen met de inspectie te bundelen. Het Landelijk Platform GGz sluit zich aan bij deze actie en richt zich vooral op de rol van de inspectie in de geestelijke gezondheidszorg.

Heeft u een klacht vanuit de geestelijke gezondheidszorg ingediend bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg, vult u dan s.v.p. de enquxeate op www.meldjezorg.nl in over uw ervaringen met de inspectie. Het LPGGz zal de antwoorden bundelen in een rapport. U kunt de enquxeate invullen tot en met 1 april.

Www.meldjezorg.nl is een website van het Landelijk Platform GGz waar mensen vragen of klachten over de veranderingen in de ggz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang kunnen melden.

Workshop Eindhovens Model Eigen Kracht Putten

Op dinsdag 24 januari 2012 ging ik naar Congrescentrum Dennenheul in Ermelo, waar de jaarlijkse training- en verdiepingsbijeenkomst van regiomanagers van de Eigen Kracht-Centrale plaatsvond, onder de naam Puttense Dagen. Er waren zo’n 65 regiomanagers vanuit het hele land aanwezig.

Een regiomanager Eigen Kracht is het eerste aanspreekpunt bij het aanvragen van een Eigen Kracht-conferentie voor een persoon, gezin of groep. De regiomanager zorgt ervoor dat de aanmeldingen voor een Eigen Kracht-conferentie goed en volledig zijn en legt vervolgens contact met een Eigen Kracht-ccordinator. De coordinator faciliteert en begeleidt de Eigen Kracht-conferentie. De regiomanager houdt op afstand contact met de coordinator, en bekijkt doorgaans ook de financiele aspecten voor het houden van een Eigen Kracht conferentie (bijv. de vergoeding van de kosten is o.a. afhankelijk van plaatselijk WMO-beleid).

De regiomanagers zijn opgeleid door de Eigen Kracht-Centrale zelf, en het 3-daagse programma van de Puttense Dagen is jaarlijks bedoeld om de regiomanagers bij te scholen op onderwerpen die zij zelf als aandachtspunten aangeven, zoals: Praten met jongeren en kinderen, Werken met verschillende culturen, enz.

Deze dinsdag was de tweede dag van de Puttense Dagen en het was een vol programma. De dag was voor mij al erg vroeg begonnen omdat ik met de trein van Eindhoven naar Ermelo had gereisd, en om 9 uur begonnen de eerste workshops. Er waren 4 rondes met workshops van elk 1,5 uur, met tussendoor steeds pauzes. Mijn presentatie zat in de laatste ronde (15.30-17.00), dus ik kon eerst wat andere workshops bijwonen.

Ik begon bij de workshop Werken met verschillende culturen, door Achmed Maquilej. Hij gaf een erg interessante inleiding over diversiteit in taalgebruik, en over hoe een grapje of een simpele opmerking soms opgevat kan worden als belediging, puur vanwege een verschil in uitdrukkingen en spreekgewoontes. En over hoe omgangsvormen, gebruiken, normen en waarden enz. kunnen verschillen en ook kunnen leiden tot misverstanden. Het komt vaak voor dat culturele gebruiken verkeerd worden opgevat, en geinterpreteerd als eigenschappen en houding van een persoon, en dat leidt tot misverstanden met alle gevolgen van dien. Het is dus belangrijk om op te hoogte te zijn van de culturele achtergrond van de mensen waar je mee werkt.
Vervolgens gingen we in groepjes van vier het Transcultureel Traject Bordspel (tamam.nl) spelen. Dat is een soort ganzenbordspel, maar dan met vragen, stellingen en opdrachten die gerelateerd zijn aan cultuurverschillen. Zo kwamen er op een hele leuke ontspannen manier erg veel onderwerpen aan bod, die concreet aangrijpen op verschillende perspectieven uit de praktijk mbt omgaan met verschillende culturen. Het was echt een leuke en goede manier om discussie op gang te brengen over allerlei onderwerpen.

De tweede workshop die ik volgde was Eigen Kracht conferenties in een gedwongen kader, gegeven door Lineke Joanknecht. Ik kende Lineke al van de Open Mind-publieksdag op 11 december 2010 in de Rai in Amsterdam, daar hadden we samen een workshop gedaan over het Eindhovens Model / Eigen Kracht conferenties in de GGZ.

Eigen Kracht conferenties in een gedwongen kader
Lineke Joankecht legde erg krachtig uit dat besluitvorming in eigen kring ook mogelijk is in een gedwongen kader.

Bij een gedwongen kader is er sprake van een wet, maatregel of macht, die voorwaarden stelt aan de hoofdpersoon, bijvoorbeeld de kinderbescherming, politie enz. en die stelt dat een bepaald gedrag moet stoppen of juist moet gebeuren, om de samenleving en/of hoofdpersoon te beschermen. De eigenlijke hoofdvraag gaat dan dus over veiligheid. (Het is tevens interessant om te weten dat de nieuwe definitie van veiligheid ook welzijn omvat).

De echte vraag is dan dus HOE de veiligheid gewaarborgd kan worden, en welke afspraken er gemaakt moeten worden. Wat zijn de rechten van de hoofdpersoon? Wat is de grens die de samenleving stelt mbt veiligheid? Wat is rechtvaardig? Hoe kunnen we die zaken verbinden? Hoe kunnen we dit voor alle partijen naar tevredenheid oplossen?

Mens en samenleving staan niet los van elkaar. Er gelden gezamenlijke afspraken, zoals de wet. Maar hoe zwaar geldt de wet of een voogd? En wanneer is iets redelijk of onredelijk? Hoe kan een plan optimaal aansluiten bij de persoonlijke situatie, en het gewenste effect hebben, zonder de persoon onnodig te onteigenen? Welke macht heeft welke rol? Waar ligt de grens?
Dat zijn vaak moeilijke vragen, en in feite gaat het om contextueel recht dat bepaalt waar de grens ligt. Elke hoofdpersoon, elk gezin en elke situatie is weer anders, en wat redelijk is kan enkel per situatie beoordeeld worden. Mensen hebben elkaar dus nodig voor het concreet definieren en afbakenen van recht en veiligheid, en voor het vormgeven van normen en waarden in de praktijk.

De Eigen Kracht-Centrale is ontstaan vanuit de visie dat mensen met elkaar verbonden zijn, en het besef dat mensen elkaar nodig hebben in tijden van nood, om gezamenlijk te kijken welke krachten een rol spelen, en wat er nodig is om veilig samen te leven.
Het originele model van Eigen Kracht-conferenties draagt de naam Family Group Conferencing, en komt uit Nieuw Zeeland, waar de overheid sociaal-maatschappelijke eisen stelde aan de Maori (een traditionele volksstam in Nieuw Zeeland). Deze eisen op het gebied van opvoeding en geweld vonden echter geen draagkracht bij de Maori, en de harde aanpak hielp niet. Op een bepaald moment ontstond de gedachte dat men wilde samenwerken met de Maori, om gezamenlijk oplossingen proberen te vinden, die aansloten bij de culturele waarden en normen van de Maori. De overheid trad in overleg met de Maori, en zij overlegden gezamenlijk op traditionele wijze, namelijk in een kring van wijze personen en betrokkenen, die op basis van respect de dialoog aangingen, om te kijken op welke punten ze elkaar konden vinden. Dit bleek de enige manier te zijn om tot gezamenlijk geaccepteerde normen en samenwerking te komen.
In principe is Family Group Conferencing dus ontstaan vanuit het idee om mensen zelf inspraak te geven bij dwang (een gedwongen kader dat gesteld werd door de overheid). En eigenlijk is de Eigen Kracht- conferentie een afgeleide daarvan, die nu ook los van dwang plaatsvindt.

De Eigen Kracht-conferentie heeft als doel om gezamenlijk een plan te maken, om de problemen het hoofd te bieden en binnen de gestelde kaders te blijven. Het is aan de mensen zelf om de manier waarop te bepalen. Een onderdeel van een plan kan zijn dat er professionele hulp wordt ingeschakeld op bepaalde levensterreinen.

Voor een conferentie en het uiteindelijke plan is instemming van hoofdpersoon cruciaal. Maar instemming van de hoofdpersoon in een gedwongen conferentie klinkt wat tegenstrijdig. Iets Moeten is niet vrijwillig, en vaak verloopt vooral in het begin de communicatie dan ook erg moeizaam. Het is dan belangrijk om de hoofdpersoon te vragen wie er belang heeft bij goede afspraken.

De samenleving c.q. een toezichthouder stelt een eis aan een persoon: iemand mag niet dit of dat. De samenleving is dan als het ware de opdrachtgever die stelt dat er een plan moet komen met een gedwongen kader. (namelijk er mag niet dit of dat gebeuren, anders volgt ingrijpen door een maatregel).

Voor de hoofdpersoon is dit vaak een onprettige situatie, want het kader vormt een inbreuk of een ontzegging in zijn/haar leven. Het is dan erg belangrijk om aan de hoofdpersoon uit te leggen waarom dit kader wordt opgelegd, en om de bezorgdheid die de samenleving heeft over de veiligheid helder te maken.

Voor de hoofdpersoon is het vervolgens belangrijk om te beseffen dat hij/zij niet machteloos hoeft toe te zien hoe alle zeggenschap wordt overgenomen, maar dat er kansen zijn om regie te houden over de uitvoering van het kader, zodat er zo min mogelijk inbreuk wordt gemaakt op zijn/haar leven, en zodat de minst ingrijpende maatregelen worden genomen, waarbij de hoofdpersoon maximale zeggenschap behoudt, en op die manier in zijn/haar waarde gelaten wordt.

Een Eigen Kracht-conferentie is een kans om de jungle van zorgland te beinvloeden, en zelf op de stoel van het gezag te klimmen, door een eigen plan te maken, waarmee wordt voldaan aan het kader en de eisen die gesteld zijn.
In een Eigen Kracht-conferentie wordt de kring rond de hoofpersoon bijeen geroepen. De hoofdpersoon is de opdrachtgever en bepaalt wie hij/zij erbij wil hebben om mee te denken. Vervolgens gaat men samen in overleg om af te bakenen hoe recht wordt gedaan in de situatie. Gezamenlijk wordt er een plan gemaakt om aan het kader te voldoen. Dit plan is dus het eigen plan van de hoofdpersoon, samen met zijn/haar netwerk, met daarin concrete afspraken om aan het opgelegde kader te voldoen.

Bij het vaststellen en uitleggen van het kader zijn vaak hulpverleners betrokken (bijv. kinderbescherming, verslavingszorg enz.). Veel hulpverleners durven de situatie niet los te laten en over te laten aan de persoon zelf en zijn/haar netwerk. Hulpverleners voelen vaak een te grote verantwoordelijkheid, en een drang om te bepalen wat veilig/onveilig is, en nemen zo de controle over van de hoofdpersoon en zijn/haar eigen sociale netwerk.
Eigen Kracht coordinatoren zijn juist gespecialiseerd in het neutraal blijven en het buiten het proces om faciliteren, daarom heet het ook Eigen Kracht.

De kring van dierbaren zal het laten niet gebeuren dat het fout afloopt, en zij willen bovendien ook dat de hoofdpersoon zelf gelukkig is. Omdat het netwerk de hoofdpersoon goed kent, kunnen zij waardevolle suggesties doen die zeer nauw aansluiten bij de persoonlijke behoeften, zodat er goede breedgedragen oplossingen gevonden kunnen worden, waar de hoofdpersoon zichzelf in kan vinden en aan kan en wil houden.
Eigen Kracht-conferenties zijn een erg goede manier om binnen een gedwongen kader de minst ingrijpende interventies af te spreken, en maximale zeggenschap te laten bij de hoofdpersoon.

Het was leuk dat Lineke mij vroeg om kort even iets te zeggen over mijn plan van het Eindhovens Model. En ik vertelde dat we Eigen Kracht-conferenties willen inzetten om gedwongen GGZ te voorkomen, en ik verwees nog even naar de workshop die we later die middag zouden hebben over het Eindhovens Model.

Ik vond het echt een interessante workshop, en het was erg inspirerend om zo op dezelfde lijn te zitten.

Toen was het lunchpauze. Na de lunch gingen we even apart zitten met ons Team Eindhoven (Wil Janssen, Jeanette Vos, Klien van de Broek en ik) om onze workshop over het Eindhovens Model door te spreken en ons in alle rust voor te bereiden.
Het was wel jammer dat de workshop Schaamte in de GGZ (door Alinda Hegger) samenviel met onze eigen workshop over het Eindhovens Model, want dat had me erg interessant geleken, maar daar kon ik dus niet naar toe.

Om 15.30 was het tijd voor onze workshop over het Eindhovens Model. We zaten met ongeveer 12 mensen in een kring.

Als eerste vertelde ik over mijn ervaringen met dwang in de GGZ. Ik ben zelf op mijn 16^e opgenomen met dwang vanwege zelfmoordpogingen. Maar eigenlijk was de echte reden voor mijn opname, dat mijn familie erg bang was dat het zou lukken, en zij konden het niet aan om mij in huis te hebben, uit angst dat het zou lukken.
Ik zat opeens in een instelling, met allemaal vreemde mensen, kilometers van huis. Ik was in een klap alles kwijt, zo voelde dat. Ik raakte in paniek en deed nog meer pogingen. Toen besloten de hulpverleners me op te sluiten in een isoleercel, om me te beschermen tegen mezelf, voor mijn bestwil. Maar voor mij was dat natuurlijk verschrikkelijk, en ik werd ook niet minder depressief. Sterker nog, in die cel wilde ik al helemaal niet meer verder. Ik had echt geen leven meer. En eigenlijk was de echte reden voor die isoleercel ook niet MIJN bestwil, maar de bestwil van het personeel, want die hadden geen tijd om iedereen aandacht te geven of in de gaten te houden, en dus zat ik eigenlijk in die isoleercel vanwege een gebrek aan 24-uurs begeleiding.

Het ging van kwaad tot erger, en ik zat bijna 2 jaar in die isoleercel. Ik werd ook vastgebonden, platgespoten en zelfs gevisiteerd (onder dwang in mn intieme delen betast, ter controle op voorwerpen). De mensen om mij heen leken allemaal vijanden, omdat ze zulke vervelende dingen deden. Ik herkende niks meer in hun, en zij snapten mij niet. Ik voelde enkel afstand, en ik begreep niets meer van het leven. Ik wilde het niet, en ik bleef me verzetten en pogingen doen. Het was een grote strijd. Ik werd niet geholpen. Er was geen samenwerking.

Via een lange weg ben ik er toch nog uit gekomen. De afdeling waar ik zat is opgeheven omdat ze teveel fouten maakten, en ik ben overgeplaatst naar een KIB (Kliniek voor Intensieve Behandeling). Daar was de benadering heel anders. Er werd niet steeds gestraft, en de regeltjes waren niet zo onzinnig, maar best wel logisch en menselijk. Er was aandacht, contact, communicatie. Ze keken naar mij als mens, en niet enkel naar de voorschriften. Ze waren veel redelijker, en bevattelijk voor argumenten. En ik kreeg kansen, ze hielpen me om uit te vinden wat ik wilde. Ik mocht naar buiten, en ze probeerden me echt te helpen met mijn gevoelens, en het vinden van mijn dromen. En vanwege het contact, de vriendelijkheid en de redelijkheid ging ik hun zien als mensen, niet als vijanden. Zij empowerden mij. En dat was echte hulp. Daar had ik wat aan.

Ik ken dus uit eigen ervaring het verschil tussen goede en slechte zorg. Beheersing en tucht zijn geen zorg, want dat creeert alleen maar afstand, strijd en onrust, en meer problemen. Dwang is het tegenovergestelde van zorg. Zorg gaat over nabijheid, aandacht, contact en kansen. Zorg is iets warms, iets menselijks, iets fijns.

Tijdens mijn studie Milieugerichte Materiaaltechnologie, kwam ik op het punt dat ik iets wilde doen aan de dwang in de psychiatrie, omdat het nog steeds gebeurde, en het mij enorm raakt. Ik wilde de mensen bewust maken van deze grote fout om dwang in de GGZ toe te passen, want dwang werkt averechts. Ik heb toen Actiegroep Tekeer tegen de isoleer! opgericht, tegen het gebruik van isoleercellen en dwang in de GGZ, want straf is straf en zorg is zorg.

De acties begonnen in 2002/2003 met anonieme handgemaakte protestpostertjes, enkele protestmarsen (streetraves) en het versturen van brieven. Gaandeweg kreeg ik steeds meer uitnodigingen voor congressen, vergaderingen, interviews enz.

In 2008 werd ik uitgenodigd voor deelname in de klankbordgroep voor de consultatie van de wetswijziging van de wet BOPZ (Bijzondere Opnamen in Psychiatrische Ziekenhuizen). De wet BOPZ regelt alle dwang in de GGZ, van gedwongen opname, tot dwangmedicatie, tot isoleercel en ontslag. Het Ministerie van Justitie heeft in samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) nu een nieuw wetsvoorstel gemaakt: Wetsvoorstel Verplichte GGZ, dat de wet BOPZ zal gaan vervangen.
De klankbordgroep bestond uit diverse experts, en in diverse bijeenkomsten werd ons gevraagd om onze mening, kritiek en suggesties te uiten mbt het wetsvoorstel Verplichte Zorg. Ik heb op elk onderdeel constructieve feedback gegeven, door middel van Manifesten die ik heb geschreven, met daarin mijn reflectie op de situatie. Ik heb daarbij consequent geprobeerd alle denk- en aannamefouten te verbeteren, en concrete oplossingen aan te dragen.

Mijn uitgebreide feedback op het wetsvoorstel (te vinden op www.mindrights.nl ) vond echter weinig gehoor, en het wetsvoorstel Verplichte GGZ bleef nagenoeg onveranderd. Op dat moment besloot ik om dan maar mijn eigen conclusies te trekken, en een eigen model voor een wetsvoorstel uit te werken.
Als ingenieur heb ik geleerd hoe ik zoiets aanpak, en uit alle gegevens die ik verzameld had over het reduceren van dwang en mijn feedback op het wetsvoorstel, maakte ik een lijstje van eisen en wensen, waaraan een ideaal model zou moeten voldoen. Zo kreeg ik een helder beeld van wat ik zocht.
En al denkende, herinnerde ik me opeens dat ik ooit ergens een blaadje had gekregen over Eigen Kracht-conferenties, en ergens begon een belletje te rinkelen. Ik zocht het allemaal wat verder uit, en toen bleek dat de Eigen Kracht-benadering kan voldoen aan alle ideeen die ik over een alternatief model had.

Mijn alternatief voor de wet BOPZ/Verplichte GGZ gaf ik de naam Het Eindhovens Model.
In 2009 schreef ik een aantal stukken daarover naar de wetmakers, in de hoop dat zij dit alternatief zouden omarmen, maar helaas, dat gebeurde niet.

Mijn stukken stonden openbaar op internet, en ik werd toen al snel zelf benaderd door mensen van de Eigen Kracht-Centrale, die enthousiast waren over mijn plan om Eigen Kracht-conferenties in te zetten ter voorkoming van dwang in de GGZ. We besloten om samen te gaan werken, en om een pilotproject op te zetten in Eindhoven, omdat het erg belangrijk is om ook met concrete resultaten te komen, om aan te tonen dat de Eigen Kracht aanpak werkelijk beter is dan dwang.

Op de beamer werd het procedure-schema van het Eindhovens Model tevoorschijn getoverd, en ik gaf een toelichting op de uitbreiding van stappen ten opzichte van de oude situatie onder de BOPZ, en ook mbt wetsvoorstel Verplichte GGZ. En ik gaf aan op welke momenten er een Eigen Kracht-conferentie gevoerd zou kunnen worden.

Ik was erg trots toen ik vertelde dat ik de wetmakers van de dwangwetten (BOPZ en WVGGZ) zover had gekregen dat er een toezegging was eenzelfde constructie als in de jeugdzorg te maken (Motie Voordewind, voorjaar 2011), waarbij burgers in de eerste plaats de kans hebben om hun eigen plan te maken, alvorens de overheid mag ingrijpen.
Deze passage zou een grote fundamentele wijziging zijn in de constructie van de wet (BOPZ/WVGGZ), omdat men voorheen enkel de focus had op dwang en onvrijwillig ingrijpen, en de burger daarbij alle zeggenschap verloor, met alle vervelende gevolgen van dien. Via een Eigen Kracht-conferentie kan de focus komen liggen op echte zorg, in plaats van beheersing en symptoombestrijding. En als dwang voorkomen kan worden, bespaar je mensen een levenslang trauma. Dit biedt dus enorme kansen voor verbetering van de zorg in crisissituaties, en de kans om strijd, dwang en verergering te voorkomen. Dit is dus het Eindhovens Model.

Wil Janssen, regiomanager Eigen Kracht Noord Brabant, nam het woord van me over, en hij vertelde over de samenwerking in het pilotproject in Eindhoven. De stukken over het Eindhovens Model in het kader van de wetswijziging BOPZ/Verplichte GGZ hadden de aanleiding gevormd voor nader contact, en we besloten om er gezamenlijk werk van te gaan maken en het Eindhovens Model in de praktijk te brengen.

Ten eerste hebben we een Denktank voor het Eindhovens Model opgericht, die bestond uit Fiet van Beek, Ge de Wilde, Wil Janssen en Jolijn Santegoeds (ik dus). Samen hebben we de verdere plannen uitgewerkt en zijn we bij de gemeente Eindhoven geweest. Daar hebben we o.a. met de wethouder Lenie Scholten gesproken over het houden van Eigen Kracht conferenties als alternatief voor de BOPZ-procedure, oftewel om dwang te voorkomen. Dit idee werd positief ontvangen, en we kwamen tot een raamovereenkomst voor ca 30 conferenties in de Gemeente Eindhoven.

In Eindhoven zijn we dus begonnen met het opzetten van de pilot van het Eindhovens Model, maar we zien dezelfde ontwikkelingen ook wel terug in andere delen van het land, zoals bij Gert Schout in Groningen die via OGGZ ook dwangopnames probeert te voorkomen via Eigen Kracht-conferenties. We willen nu meer samenwerking tussen Eindhoven en Groningen, om van elkaar te leren, en om de resultaten gezamenlijk te verwerken, om zo een krachtig signaal af te geven naar de overheid.

Inmiddels is er ook een Eindhovens Eigen Kracht-kantoortje opgezet aan de Kronenhoefstraat 21 in Eindhoven, en daar werkt het Team Eindhoven, dat bestaat uit: Wil Janssen, Jeanette Vos en Klien van de Broek (en Jolijn Santegoeds is daarbij ook nog steeds betrokken).

Jeanette Vos, projectmedewerkster van Team Eindhoven Eigen Kracht, vertelde vervolgens nog wat meer over de organisatie in de Eindhovense context.

Eindhoven de Sociaalste
Eindhoven is uitgeroepen tot de slimste stad van de wereld, en in het gemeentelijke visiedocument WIJ Eindhoven, staat dat Eindhoven nu ook de sociaalste wil worden (en dat is dus echt slim!).

Het college van Eindhoven heeft de ambitie om nog deze raadsperiode te komen tot een fundamenteel andere manier van werken in het sociaal-maatschappelijke domein, waarbij de uitgangspunten zijn dat er vraaggestuurd en wijkgericht wordt gewerkt, dat de eigen kracht en het zelforganiserend vermogen van burgers wordt aangesproken en de effectiviteit en beperking van bureaucratie centraal staat bij de uitvoering van dit besluit.

Het gemeentelijke WIJ Eindhoven comité adviseert de gemeenteraad een systeeminnovatie, een trendbreuk, waarbij een aantal zaken compleet over een andere boeg moeten.

x95 Van curatief naar preventief
x95 Van formele zorg meer naar informele zorg
x95 Van doelgroepen naar individuen
x95 Van specialisten naar generalisten
x95 Van verticaal naar horizontaal
x95 Van sectoraal naar integraal
x95 Van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd
x95 Van verkoopmodel naar inkoopmodel
x95 Van ‘9 tot 5’ naar flexibel

Daarbij is het belangrijk dat één huishouden één aanspreekpunt heeft en één plan!
Het terugvinden van de zelfregie hoort centraal te staan.

De gemeente Eindhoven wil de sociaal-maatschappelijke zorg dus anders organiseren, en toont daarbij veel ambitie. Dit is een gunstig klimaat voor het opzetten van Eigen Kracht en het Eindhovens Model. Inmiddels zijn er erg positieve en hoopvolle gesprekken geweest bij diverse sociaal-maatschappelijke organisaties, zoals woningbouw, GGD, Lumens Groep (welzijn en maatschappelijk werk) en de gemeente Eindhoven.

Met steun van de Gemeente Eindhoven, organiseert Eigen Kracht Eindhoven op donderdagmiddag 2 februari 2012 een grote bijeenkomst in het stadhuis van Eindhoven, met als doel om andere organisaties en verwijzers bewust te maken van de mogelijkheden voor Eigen Kracht-conferenties, ook op het vlak van GGZ.
Er zijn nu al meer dan 60 aanmeldingen vanuit allerlei instanties en organisaties, o.a. GGzE, Lumens Groep (Welzijn), NEOS, BJZ, CJG, MEE, Lunet Zorg, Ergon Re-integratie, Novadic Kentron, Fontys opleiding Social Studies, en een aantal stichtingen in het zelfhulpnetwerk, de Boei, Stibaza, e.a. Dat geeft aan dat er interesse is, en dat men openstaat voor nieuwe ideeen. Dat is erg positief.

Het gaat dus goed met Eigen Kracht Eindhoven.

Er kwamen veel vragen, vooral praktische vragen over hoe de aansluiting met de huidige praktijk werd gemaakt (bijv. of de GGZ het eigen plan accepteert, en of we als concurrent of partner werden gezien). We konden nog niet overal een duidelijk antwoord op geven, omdat we nog vrij vroeg in het project zitten, maar deze vragen zijn precies de redenen waarom we een grote bijeenkomst in het Stadhuis hebben georganiseerd, om de andere organisaties voor te lichten mbt onze rol en functie. Wij streven ernaar om partners te zijn van andere organisaties. Eigen Kracht is eigenlijk een besluitvormingsmethode, en kan dus in principe op elke beslissing in elk levensdomein worden toegepast. In die zin is het dus geen concurrentie voor de zorgaanbieders, maar het is eigenlijk meer een instrument voor het definieren van de zorgvraag en zorgafstemming (optimalisatie), en dat kan dus door elke organisatie gebruikt worden.

Een opmerking die me bij is gebleven was van een vrouw die zei dat regiomanagers en coordinatoren geen angst moesten hebben om te beginnen aan Eigen Kracht-conferenties met GGZ-clienten, want vroeger dacht men ook dat Eigen Kracht niet zou lukken met verstandelijk gehandicapten, terwijl juist gebleken is dat dat geen bezwaar hoeft te zijn, en dat er juist zeer goede resultaten kunnen worden behaald. Het gaat immers gewoon over mensen.
Ik vond dat een prachtige opmerking, die getuigt van inzicht, respect en onbevooroordeeld zijn. Dit is nu precies de reden dat ik vertrouwen heb in de mensen van de Eigen Kracht. Het zijn echte mensen.

Het was een erg leuke en inspirerende dag.

LPGGZ Vergadering over het VN-verdrag CRPD

Op donderdagmiddag 19 januari 2012 ging ik naar Utrecht voor een bijeenkomst met het Landelijk Platform van clienten- en familieorganisaties in de GGZ (LPGGZ). De vergadering ging over het nieuwste VN verdrag: Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) oftewel: het Verdrag voor de Rechten van Personen met Beperkingen.

De bijeenkomst was georganiseeerd door LPGGZ, om af te tasten wat er nodig is voor ratificatie van het nieuwe VN verdrag CRPD (dwz. definitieve ondertekening door Nederland) en wat er nodig is voor de implementatie (invoering) van dit VN-verdrag in de GGZ-sector, zodat de rechten uit het VN-verdrag ook in Nederland gerealiseerd worden, ook voor patienten in de GGZ.

We waren met zijn zessen: Christine vd Hoeven, Rene vd Male, Wouter vd Graaf, Clemens Huitink, Steven Makkink en ik. Vanuit clientenperspectief / clientenbelangenbehartiging keken we naar de stand van zaken in Nederland, en hoe we de invoering van het VN-verdrag kunnen bevorderen.

Bij binnenkomst werd ik erg warm en emotioneel onthaald, als een nieuwe generatie activist, en we stonden even stil bij de activisten van de oudere generatie en de vele sterfgevallen van de laatste tijd. Daarna begonnen we onze vergadering.

Ratificatie
Ten eerste hadden we het over de juridische aspecten van ratificatie.

De staatssecretaris schijnt aangegeven te hebben dat het VN-verdrag een (te) grote impact heeft op het huidige stelsel, en dat men de effecten van ratificatie eerst nader wil onderzoeken. Het klopt inderdaad dat het VN-verdrag CRPD feitelijk de hele wetgeving ter discussie stelt (m.n. op het gebied van ontvoogding en dwangtoepassingen).

Nederland is een van de allerlaatste landen in de Europese Unie die het VN-verdrag nog niet heeft geratificeerd.
De Europese Unie heeft het VN-verdrag CRPD al wel geratificeerd, en de EU wil o.a. door middel van financiele prikkels de ontwikkelingen in de lidstaten beinvloeden. Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is bezig met het doorvoeren van nieuwe richtlijnen, in lijn met het nieuwe bewustzijn tov de rechten van personen met beperkingen.
Internationaal gezien is er dus een grote verandering gaande, maar in Nederland merken we daar vooralsnog bijna niets van.

Het uitstellen van ratificatie door Nederland is wel te verklaren. In de Grondwet staat dat internationale wetgeving boven nationale wetgeving staat. Dat houdt dus in dat het nieuwe VN-verdrag de huidige wetgeving vervangt, en dat clienten dus opeens volledige rechten hebben. De Nederlandse staat is wellicht huiverig voor de gevolgen daarvan (rechtszaken tegen het zorgsysteem en tegen discriminerende wetgeving die clienten marginaliseert). De Nederelandse staat wil dus liever eerst de veranderingen uitwerken en uitvoeren, voordat men het risico wil nemen om hierop aangesproken te worden.

Het is echter goed om te vermelden dat de rechten van patienten ook onder andere verdragen kunnen worden bepleit (zoals de Convention against Torture, CAT en OPCAT), want patienten zijn niet alleen patient, maar ook mens, en kunnen dus niet uitgezonderd worden van de mensenrechten (zoals vrijheid, zelfbeschikking, (zorg)keuze enz.). Het CRPD verdrag is enkel een extra bevestiging en verduidelijking van wat er eigenlijk al in alle andere mensenrechtenverdragen staat, maar het was blijkbaar wederom nodig om de mensenrechten van een kwetsbare groep extra te benadrukken, omdat deze groep ernstig wordt uitgesloten en gemarginaliseerd, overal op de wereld, ook in het rijke westen.

Strategie
Sommige organisaties hebben de strategie om in de communicatie met de overheid, de grote impact van het VN-verdrag te verzwijgen, met de hoop dat de overheid het verdrag tekent voordat men doorheeft waar het nou echt om gaat. (maar ik denk niet dat de overheid zo onwetend is, en ik denk dat ze best wel weet waar het verdrag over gaat. De overheid heeft waarschijnlijk zeer bewust gekozen voor het uitstellen van ratificatie)

Persoonlijk hou ik niet van die aanpak waarbij het VN-verdrag als een Paard van Troje wordt binnengebracht. Dat nodigt namelijk niet uit voor verdere samenwerking. Als men achteraf opeens met allerlei nieuwe feiten aankomt, wekt dat geen vertrouwen, en zal de overheid misschien bij andere standpunten ook addertjes onder het gras verwachten en wantrouwend zijn, uit angst voor onprettige verrassingen. Dit zal de samenwerking tussen clientenorganisaties en de overheid uiteindelijk dus geen goed doen, en mogelijk juist voor meer afstand en wantrouwen gaan zorgen ipv samenwerking.

Persoonlijk bied ik dus liever direct oprechte hulp aan, waarbij ik actief meedenk, om gezamenlijk het proces in goede banen te laten verlopen. Ik ben liever meteen eerlijk en constructief (zonder tijdverlies). En juist door actief mee te helpen, en praktische kennis aan te bieden, en zo het enorme proces te vergemakkelijken voor de leken bij de overheid, denk ik dat er goede bruggen gesmeed kunnen worden, waarbij de expertise van clienten eindelijk serieus genomen zal worden. Het is juist enorm belangrijk dat men ervaart dat clienten slim en waardevol zijn, en niet onbetrouwbaar of opstandig.

Ik pleit er zelf dus voor om direct openheid te geven over de gevolgen van het VN-verdrag CRPD, en om de angsten en onduidelijkheid weg te nemen. Want volgens mij is angst en onmacht DE grote reden van mensenrechtenschending in de GGZ (men denkt altijd direct aan Gevaar, en dit is wellicht een reden waarom het Verdrag nog niet geratificeerd is). Het is onze taak om de hete hangijzers uit het vuur te halen, en de zaken duidelijk te benoemen, en daarbij direct aan te geven hoe men daarmee om zou moeten gaan. Clienten zijn de experts die een leidraad kunnen bieden, en zo moeten we ons ook opstellen vind ik (en niet in strijd blijven hangen). Ik speel dus liever open kaart om de overheid te empoweren.

Inmiddels zijn er ook andere clubjes actief mbt het invoeren van het VN-verdrag CRPD in Nederland, bijv. de Coalitie voor Inclusie, waarbij diverse organisaties aangesloten zijn, maar echter eigenlijk vooral op het gebied van lichamelijke of verstandelijke beperkingen, en niet de GGZ-sector. Er zal geprobeerd worden om samenwerking aan te gaan.

En persoonlijk vind ik het eigenlijk heel opvallend dat overal op de wereld, de belangbehartiging voor de GGZ en evt PG/VG een aparte plaats inneemt naast de belangenbehartiging mbt mensen met lichamelijke beperkingen. Het is heel typisch dat men blijkbaar overal denkt dat dit een aparte groep mensen is, die anders zijn, en voor wie cellen en dwang misschien wel heilzaam zijn, alsof het mensen zijn die niks kunnen leren en voelenx85 dat is uiteraard niet zo!

We zullen gaan werken aan meer verbinding tussen de sectoren en doelgroepen die belang hebben bij het nieuwe VN-verdrag, om gezamenlijk tot coherente acties te komen.

Implementatie
Vervolgens gingen we nog even wat verder in op wat er nodig is voor implementatie (invoering) van het nieuwe VN-verdrag CRPD in Nederland. En daarbij kwamen twee belangrijke punten naar voren:

Ten eerste moeten de mensen overal op de hoogte gebracht worden van hun rechten, waarbij o.a. lidorganisaties een belangrijke voorlichtende rol kunnen spelen.

Ten tweede moet ook de Staat worden voorlicht, dwz de politici, maar ook de media en het volk. Dit kan bijvoorbeeld door middel van (gezamenlijke) campagnes, congressen enz.

Deze bijeenkomst bij het LPGGZ was op zich een eerste stap op weg naar het uitstippelen van zo’n gezamenlijk voorlichtingstraject.

Het leek ons erg belangrijk om vooral ook Goede Voorbeelden (good practices) te benadrukken, om zo de koudwatervrees weg te nemen. Positieve ervaringen zijn de beste manier om angst en vooroordelen weg te nemen. En het is belangrijk om te laten zien dat het niet zo ingewikkeld is om respect te hebben voor mensen met psychische/sociale problemen. Het IS mogelijk om deze mensen gelijke rechten te geven zoals de rest van de samenleving, zoals vrije keuze over het eigen leven (zelfbeschikking), en recht op integriteit (dus geen dwangmedicatie) enz.. En het is enorm belangrijk om te laten zien hoeveel kracht een positieve benadering kan hebben. Positiviteit is noodzakelijk om wanhoop te verwisselen voor hoop, en om te inspireren, enthousiasmeren en commitment te krijgen.

Ik vind het persoonlijk nodig om in de voorlichting een positieve en constructieve boodschap af te geven, en leidraad te bieden aan eenieder die geen expert is.

Huidige veranderende wetgeving
Het lijkt mooi dat er in deze aanlooptijd voor het VN-verdrag, aandacht wordt besteed aan het maken van nieuwe wetsvoorstellen over dwang in de psychiatrie, verstandelijk gehandicaptenzorg, psychogeriatrie en TBS.

Maar helaas, de nieuwe conceptwetten: wetsvoorstel Verplichte GGZ (psychiatrie), wetsvoorstel Zorg en Dwang (VG/PG), en wetsvoorstel Forensische Zorg (TBS), voldoen alle drie niet aan de eisen van het nieuwe VN-verdrag. Het zijn allemaal dwangwetten die over beheersing gaan en niet over zorg. Al deze wetsvoorstellen zijn gemaakt vanuit ontvoogdingsprincipes, waarbij mensen de zeggenschap verliezen over hun eigen leven (NB niet op strafrechtelijke gronden, maar vanwege lastig en afwijkend gedrag). Dat IS een mensenrechtenschending, want je mag iemand niet het zelfbeschikkingsrecht ontnemen op basis van beperkingen. Ik heb vanaf 2008 al aangegeven dat deze wetsvoorstellen niet toekomstbestendig zijn, maar er is tot op heden nog geen fundamenteel gewijzigd voorstel gekomen van de overheid. (wel heb ik vervolgens zelf een alternatief bedacht en een pilot project opgezet, met de naam Eindhovens Model: Eigen Kracht-conferenties in crisissituaties mbt GGZ).

Ondanks alle protesten en al het lobbywerk van de clientenbewegingen, liggen de dwangwetten nog steeds ter discussie in de Tweede Kamer, terwijl deze inhoud al volledig achterhaald is door het aankomende VN-verdrag CRPD. Ik vind dit in mijn eigen woorden echt stom. Waarom is de overheid niet wat slimmer en constructiever??

Wij blijven ons verzetten tegen de dwangwetten, zowel gezamenlijk, als met eigen expertise.

Internationale samenhang
Zoals gezegd, er gebeurt veel op het internationale vlak, maar wij merken daar hier in Nederland vooralsnog niet veel van. Toch is inmiddels al heel veel internationale regelgeving veranderd, zoals de Europese regelgeving bij de EU en EHRM. Ook de WHO werkt aan een set concrete nieuwe richtlijnen, die de huidige WHO-richtlijnen (de MI-principles) zal vervangen. De oude MI-principles schreven voor dat dwang enkel mocht na een second opinion van een onafhankelijke arts. Dit is inmiddels achterhaald door het nieuwe VN-verdrag, dat stelt dat Substitute Decision Making moet worden vervangen door zelfbeschikking (legal capacity) en Supported Decision Making. Dit universele recht op zelfbeschikking (legal capacity) is het hart van elk VN-verdrag.
Iedereen is iemand!

Het is belangrijk om goed op te hoogte te zijn van de internationale ontwikkelingen, en daar zullen we dus ook de nodige aandacht aan gaan besteden.

Tenslotte nog 1 actiepunt:
De Nederlandse vertaling van de tekst van het VN-verdrag CRPD is niet goed.
De VN vraagt bijv. expliciet om het woord Handicap te vermijden, en een dynamische, wederkerige term te gebruiken die aangrijpt op interactie-barrieres. De Nederlandse tekst spreekt echter consequent van Handicap, maar het juiste woord zou moeten zijn: Beperking.
Beperkingen zitten niet vast in de persoon, maar zijn een effect van interactie met beperkende factoren (dus een gedeeld, wederkerig probleem).

We zullen moeten uitzoeken hoe de bewoordingen herzien en aangepast kunnen worden. Ik heb hiervoor al eens een aantal mailtjes verstuurd, maar vooralsnog zonder succes.

Het was al met al een fijne inspirerende middag. We gaan lekker aan de slag om te zorgen dat het goedkomt met de clientenrechten.

Citaat van p. 4 van CRPD Handbook for Parliamentarians Verenigde Naties (VN) / OHCHR.

Disability resides in society, not in the person.

A person in a wheelchair might have difficulties being gainfully employed, not because his/her condition, but because there are environmental barriers, such as inaccessible busses or staircases in the workplace, that impede his/her access.

A child with an intellectual disability might have difficulties in school because of teacher’s attitudes towards him/her, inappropriate curricula and learning materials, inflexible school boards, and parents who are unable to adapt to students with different learning capacities.

In a society where corrective lenses are available for a person with extreme myopia (short-sightedness), this person would not be considered as having a disability. But someone with the same condition in a society where corrective lenses were not available would be considered as having a disability, especially if the person were unable to perform the tasks expected of him/her, such as shepherding, sewing or farming.

All people must have the opportunity to reach their full potential.

Media Verbod op isoleercellen is schijn

Door alle activiteiten van de laatste tijd, reageer ik deze keer iets later op de recente nieuwsberichten uit de GGZ.

Ook waren er de laatste tijd veel technische problemen met deze weblog, waardoor deze niet altijd actueel was, maar dat is nu eindelijk ongeveer voorbij, en binnenkort zal ook de vormgeving weer hersteld worden. Ik hoop ook in 2012 weer volop actuele blogs te posten.

Nu eerst een reactie op de berichten van de Inspectie.

Op 7 december 2011 stond er een interview in de Volkskrant, met Marleen Barth van GGZ Nederland: Regels voor gebruik isoleercel aangescherpt
Zie ook http://www.ggznederland.nl/persberichten/volkskrant_regels_isoleer.pdf

Ik denk dus dat het genoemde 24-uurs toezicht niet haalbaar is, en dat 1 maand veel te lang is om dan pas over te gaan op externe consultatie. Dan is de rek allang uit de situatie. Mijn volledige reactie was ook al te lezen in een vorig weblogbericht, zie: http://tekeertegendeisoleer.weblog.nl/nieuws/strengere-regels-voor-isoleercel/

Daarna, op 8 december 2011 kwam de Inspectie voor de Gezondheidszorg met een persbericht met de titel Terugdringen separeren in de GGZ stagneert
Zie ook http://igz.nl/actueel/nieuws/terugdringenseparereninggzstagneert.aspx

Een dag later, op 9 december kopten verschillende kranten met hele mooie woorden, bijvoorbeeld:

NRC:Inspectie voor de gezondheidszorg verbiedt eenzame opsluiting in GGZ
Zie ook http://www.nrc.nl/nieuws/2011/12/08/inspectie-voor-de-gezondheidszorg-wil-verbod-eenzame-opsluiting-in-ggz/

Spits: Geen isoleercel meer voor GGZ-patienten
http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2011/12/geen-isoleercel-meer-voor-ggz-pati%C3%ABnten

Natuurlijk was ik aangenaam verrast door de krantenkoppen die me lieten denken dat eenzame opsluiting en separatie nu werkelijk afgeschaft zouden worden. Maar toen ik iets verder las, zag ik al gauw dat het wederom een soort trucje was, waarbij mooie woorden gebruikt worden en de echte praktijk verdoezeld wordt.

In het artikel van de Inspectie is namelijk te lezen dat men eenzame opsluiting wil verbieden, maar tegelijkertijd wordt separatie met 24-uurs-toezicht wel toegestaan, waarbij het toezicht ook door een camera kan worden vervuld. Dus samengevat: De inspectie vindt separatie met camera-toezicht dus geen eenzame opsluiting. Dus als er een camera op je staat, dan ben je niet eenzaam Dat is natuurlijk belachelijk!

Een camera is juist extra vernederend en beangstigend, omdat je niet weet wat er aan de andere kant gebeurd, en je weet dat je continue beoordeeld wordt op wat zij zien. En omdat separatie in de GGZ sowieso al een klap in het gezicht is, waarbij de hoop op begrip en ondersteuning weggenomen wordt, is het achtergelaten worden onder een cameralens al helemaal verschrikkelijk. Alsof elke seconde van je bestaan bekeken wordt, en gekeurd met het oog van een mechanisme dat zal besluiten over je vrijheid, gebaseerd op hoe je overkomt. Dus opeens wordt je je enorm bewust van je eigen houding, op welke manier je op je bed zit, wat je met je handen doet, hoeveel minuten je niks hebt gedaan, welke kant je opkijkt, en hoe het zal overkomen, en je vraagt je af welke houding en welk gedrag nou toch het beste zou zijn? De camera maakt van elke seconde een test. De stress schiet dus omhoog, en voor clienten is dat een dubbel zware last. In de eerste plaats werden zij al alleen achtergelaten in een separeercel met hun problemen, en niet begrepen of ondersteund (wat je wel van Zorg zou verwachten), en nu moeten deze clienten ook nog voor de camera in hun eentje hun gedrag aanpassen naar wenselijk gedrag, terwijl elke beweging gezien wordt, en elke beweging consequenties kan hebben voor het oordeel. Je hebt dan dus geen enkele bewegingsvrijheid meer, en ook nog steeds geen enkel houvast, geen duidelijkheid over wat men wil zien, laat staan het gevoel begrepen te worden (al met al reden genoeg om radeloos te worden). En het gegeven dat er iemand zit te kijken naar het dieptepunt van je leven is vaak sowieso verschrikkelijk.

Camera-toezicht werkt dus averechts als iemand rustig moet worden, want het vergroot de onmacht en stress van die persoon, en het stelt een onmogelijke prestatie-eis aan clienten in een moeilijke crisis. Separaties met camera-toezicht mogen daarom nooit de norm worden in de GGZ, want dit draagt zeker niet bij aan de-escalatie en vergroten van de veiligheid.

Het camera-toezicht is weer een typisch plannetje gemaakt door leken en bedrijfsmannetjes, en het hele plan is zogenaamd bedoeld om de werkdruk van het personeel te verlichten, maar het tegendeel is waar. Het is juist de ineffectieve zorg (lees: dwang) die veel tijd en energie kost, en doorgaans alleen maar meer problemen oplevert, waardoor het hele systeem dichtslibt en het een grote puinhoop wordt.

Er moeten ECHTE oplossingen komen, die gericht zijn op herstel en welzijn van de client.

De mens is geen robot, en niet alle zorg kan overgenomen worden door technologische oplossingen. De ziel van de mens kan niet simpelweg opgelapt worden met medicatie of met een ander behang om naar te kijken. Menselijk contact is niet hetzelfde als een camera, intercom of een touch-screen. En gekleurd licht in een high-tech-isoleercel is iets anders dan liefde, vertrouwen en vriendschap.

Wanneer gaan ze inzien dat GGZ niet gebaat is bij een oppervlakkige, kille, materialistische benadering?

Toch ben ik wel blij dat het onderwerp van isoleercellen en dwang in de GGZ in ieder geval wel op de agenda staat, en dat er over nagedacht wordt hoe het anders kan. Het besef dat het niet acceptabel is, en de roep om alternatieven is steeds meer aanwezig. Dat is alvast een heel erg belangrijk punt. Het eerste begin is gemaakt. Men WIL in ieder geval veranderen. Dat is gunstig.

Het gaat er nu om, om die veranderingsbereidheid te benutten, en de juiste veranderingen gedaan te krijgen. In 2012 zullen we daarom opnieuw aan de weg blijven timmeren met allerlei acties en initiatieven en deelname aan congressen enz.
En we zien het komende jaar positief tegemoet.

Waarschijnlijk wordt in het begin van 2012 het nieuwe VN-verdrag voor de rechten van personen met beperkingen door Nederland geratificeerd. Dat zal alvast een mijlpaal zijn voor de rechten van psychiatrische patienten.

Ik wens iedereen bij deze alvast een fijne kerst, en het allerbeste voor 2012!

Voorkom dwang NU met Eigen Kracht Eindhoven!

Mensen in Eindhoven, die een gedwongen GGZ-opname of gedwongen GGZ-behandeling willen voorkomen, kunnen nu terecht bij Eigen Kracht Eindhoven, Kronenhoefstraat 21.

Mensen die in een crisis dreigen te raken, kunnen nu bij ons terecht voor een Eigen Kracht-conferentie, om te zorgen dat zij weer de regie hebben xc3xa9n houden over hun eigen leven, zeker in contact met organisaties en overheden.

De Eigen Kracht conferenties zijn bedoeld om mensen gebruik te laten maken van hun eigen kracht, waarbij de kern ligt in empowerment, zelfredzaamheid, en ook samenredzaamheid.
Via een Eigen Kracht conferentie wordt er een plan gemaakt, met de hulp van naasten die uitgenodigd zijn. Alle aanwezigen denken mee, maar de hoofdpersoon beslist uiteindelijk wat er aan het eind van de conferentie in zijn/haar plan komt.
Een onafhankelijke Eigen Kracht-coxc3xb6rdinator brengt iemands familie en vriendenkring bijeen – zelfs als er geen contact meer lijkt te zijn – en organiseert de conferentie. In Eigen Kracht-conferenties komen de partijen samen om een concreet plan te maken voor de toekomst, uiteraard waar nodig met de informatie en eventuele hulp van de betrokken hulpverleners.
Het uiteindelijke plan treedt vervolgens in werking, en zal ook door hulpverleners als leidend plan worden beschouwd.

Meer informatie of aanvragen van een conferentie kan door contact op te nemen met Eigen Kracht Eindhoven aan de Kronehoefstraat 21 in Eindhoven, voor contactgegevens zie http://www.eigen-kracht.nl/nl/inhoud/regio-noord-brabant

Het volgende artikel xe2x80x9cEigen Kracht doorbreekt verkommeringxe2x80x9d illustreert heel duidelijk de kracht die Eigen Kracht kan hebben.

Voorbeeldcase uit Groningen (Schout, G. & Jong, G. de. xe2x80x9cEigen Kracht doorbreekt verkommeringxe2x80x9d. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, november 2011)

Een zesenzestigjarige aan alcohol verslaafde man, B., is na zijn pensionering een sociaal isolement geraakt. Een hulpverlener van de verslavingszorg heeftxc2 B. aangemeld om steun uit het netwerk te mobiliseren. B. is jaren geleden gescheiden. Het contact met zijn ex-vrouw, zijn kinderen en zijn broers is verwaterd of door conflicten abrupt verbroken. B. reageerde enthousiast op het voorstel van zijn casemanager een ekc in te zetten. Het doel was een sociaal vangnet rondom hem op te zetten die hem voor verder afglijden kan behoeden en hem ondersteunt om zijn leven weer op de rails te krijgen.

Voorbereiding
Tijdens de voorbereiding verzocht de coxc3xb6rdinator van de Eigen Kracht Centrale B. om op papier te zetten wie voor de conferentie zouden worden uitgenodigd. Hij noemde alleen oud-collegaxe2x80x99s. Opvallende afwezigen waren zijn kinderen en andere familieleden, zoals zijn broers. De coxc3xb6rdinator deed meerdere, vergeefse pogingen om B. op andere gedachten te brengen. Besloten werd de conferentie te organiseren met drie oud-collegaxe2x80x99s. De betrokken hulpverlener uitte zich enigszins sceptisch:

Ik vond het aantal personen die erbij waren wat karig. En ook de moeite die er voor is gedaan om toch misschien niet wat meer mensen uit te nodigen. Zeker als je kijkt naar wat voor type persoon onze clixc3xabnt is, dan denk ik van: ja, daar had wel iets meer uit gehaald kunnen worden. Hij heeft bijvoorbeeld een tweelingbroer en er is nog meer familie. En ja, er zijn wel wat verstoorde familiebanden geloof ik. Maar ik denk dat juist bij Eigen Kracht het belangrijk kan zijn om dat ook te herstellen.

Plan
De conferentie heeft tot een plan geleid waarin B. en collegaxe2x80x99s afspraken hebben gemaakt over hoe het sociale isolement te doorbreken, het drankgebruik binnen de perken te houden en duurzame aandacht te besteden aan het op orde houden van het huishouden en de zorg voor zichzelf. Een collega:

In het plan, dat vind ik wel mooi: het gaat om eigen kracht en in het plan staat ook eigenlijk van eh … de verantwoordelijkheid is voor B., B. moet contact zoeken, B. moet eerlijk zijn, B. maakt gebruik van ons. Maar de verantwoordelijkheid ligt steeds bij hem, ook in het plan. Daar staat en valt het mee.

Realistisch en haalbaar
Op de vraag of de doelen zoals deze in het plan staan realistisch en haalbaar waren, reageert dezelfde collega:

Ik denk dat dat doel wel behaald is. In zoverre: er is een begin in elk geval. We weten wat voor netwerk eraan vastzit en hoe dat geactiveerd kan worden. Dus we weten nu ook welke personen we moeten hebben. Dus in principe is dat al wel gehaald. Of dat op lange termijn sterk genoeg is? Ja, dat moet zich uitwijzen. Het zou goed kunnen dat als B. niet actief op zoek gaat naar die netwerken, dat het op een gegeven moment wel afzwakt. Dat het een telefoongesprek wordt van xc3xa9xc3xa9n keer in de vier xc3¡ vijf maanden.

Uitkomst
Zowel schaamte als angst voor afwijzing hebben een bepalende rol gespeeld. B. verkeerde tot aan de conferentie in een negatieve spiraal van verslaving, verwaarlozing en isolement door schaamte voor zijn leefsituatie en angst om hierdoor te worden afgewezen. Schaamte blijkt na de conferentie echter ook de motor voor abstinentie en zelfzorg xe2x80″ de hoofdpersoon wil zich niet weer zxc3xb3 hoeven te schamen. De ekc lijkt het proces van verkommering en isolement te hebben doorbroken.

OHCHR xe2x80" Regional Consultation against Torture

Ik ben net een paar dagen terug uit Geneve, Zwitserland. Ik was daar voor een vergadering bij het hoofdkantoor van de VN, bij de UN OHCHR. De vergadering heette: de Regional Consultation for Europe, on Prevention of Torture and Protection of Victims of Torture -Especially Persons Deprived of their Liberty, Geneva, Palais des Nations, 15 and 16 December 2011.

Ik was daar namens het wereldnetwerk WNUSP, voor mensenrechten in de psychiatrie. Het was een interessante vergadering, maar het was soms wel moeilijk te volgen met al die verschillende VN-organisaties. Maar het ging goed, en ik heb er goede contacten aan overgehouden. Het waren voor mij 3 hele intensieve dagen in Geneve.

Mijn reisverslag staat op www.punkertje.waarbenjij.nu

Strengere regels voor isoleercel

Op woensdag 7 december stond er een artikel in de Volkskrant:

Regels voor gebruik van isoleercel aangescherpt

(ik heb de kopie van het artikel hier moeten verwijderen, vanwege copyright van de Volkskrant )  – Lees het volledige artikel dus op de site van de Volkskrant, zie:

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3067400/2011/12/07/Regels-voor-gebruik-van-isoleercel-aangescherpt.dhtml#.Tt9aWYWyhUA.facebook

 

 

Nog diezelfde dag werd ik gevraagd als ervaringsdeskundige voor een interview op Radio 5 bij het programma Dichtbij Nederland, samen met Marleen Barth, de voorzitter van GGZ Nederland.

Het interview van ca 10 minuten is te beluisteren op de website van Dichtbij Nederland, direct aan het begin van het eerste uur van de uitzending. Zie: http://www.dichtbijnederland.ntr.nl/page/detail/792458/Strengere+regels+voor+gebruik+isoleercel

 

Zoals ik ook in het interview laat merken, vraag ik me sterk af of deze regels daadwerkelijk een echte verbetering zijn voor de client. Het genoemde 24-uurs toezicht is niet haalbaar in de praktijk, tenminste niet in de vorm van de fysieke aanwezigheid van een verpleegkundige 24/7, want de werkdruk voor verpleegkundigen is al te hoog om iedereen de aandacht te geven die hij/zij nodig heeft. Het zal dus waarschijnlijk camera-toezicht of intercom worden, maar dat is niets nieuws, en is zeker geen wenselijke vorm van contact voor iemand die in een moeilijke en verwarrende fase in zijn/haar leven zit. In een crisis heeft iemand juist vaak behoefte aan menselijkheid, begrip en niet in de laatste plaats een voorbeeld (kalmte, vertrouwen, balans enz.). Contact, vertrouwen en menselijkheid zijn enorm belangrijk voor de-escalatie.

 

Ik vind ook dat 1 week, of 1 maand echt veel en veel te lang is alvorens over te gaan op consultatie.

Persoonlijk zou ik voorstellen, consultatie na 24 uur, of 48 uur, of max 72 uur. Het zou onderdeel moeten zijn van continue de-escalatie pogingen. (En dat zou volgens mij de nieuwe norm moeten zijn, niet achterlaten, maar actief bezig blijven met de-escaleren, dmv contact, herstel van rust en vertrouwen, evt. met behulp van naasten en creatieve persoonlijke oplossingen op maat).

Separatie moet al direct geproblematiseerd worden, en mag absoluut niet beschouwd worden als iets dat weken en maanden kan duren. Dat is een verkeerd uitgangspunt.

De persoon wil zelf ook uit de isoleercel, dus er zijn vast oplossingen te vinden als men er werkelijk moeite voor doet.

 

Ik kreeg ook vanuit Ierland reacties op deze ontwikkelingen, en in Ierland duurt 90% van de separaties minder dan 8 uur (zie ook de figuur op pagina 10 van het rapport over isoleercel gebruik in Ierland in 2008: http://www.mhcirl.ie/Publications/Report_on_the_Use_of_Seclusion_and_Restraint_in_Approved_Centres_in_2008.pdf

 

Dit zou een voorbeeld kunnen zijn voor Nederland.

 

Als men werkelijk vindt dat separeren voorkomen moet worden, zoals Marleen Barth stelt in de Volkskrant, dan zou men ook echte hervormingen moeten durven doorvoeren, en niet enkel van die halfzachte mooie woorden op papier, die in de praktijk niet veel zullen betekenen.

 

Wanneer een client al een maand in de separeer zit, dan zal er bij die persoon vanbinnen allang wat geknakt zijn, waardoor herstel in grote mate bemoeilijk wordt. Het is de vraag hoeveel zin consultatie dan uberhaupt nog heeft.

Het idee van consultatie is op zich wel een goed idee, maar na een maand is de rek waarschijnlijk allang uit de situatie, en zijn mensen vast gaan zitten in hun eigen reactie-patronen. De consultatie zou beduidend eerder moeten plaatsvinden, bijvoorbeeld na 48 uur intern, en na 72 uur extern. Dit om te voorkomen dat men afglijdt in een impasse, waarbij de onderlinge strijd enkel maar oploopt, en er geen vertrouwen is aan beide kanten. Men mag de handen niet aftrekken van een client die in een separeer verblijft. Het gaat niet om 24-uurs toezicht, maar over 24-uurs zorg-verlening. En in het kader van wederkerigheid, zou de overheid in ieder geval moeten verzekeren dat er 24-uurs ZORG is voor diegenen waarvan de vrijheden en rechten worden beperkt of ontnomen.

Er zou een inspanningsverplichting voor actieve de-escalatie moeten komen, in plaats van een toezichts-verplichting. Als client heb je er niet veel aan om op afstand gemonitord te worden. Het zijn immers juist vaak zaken als eenzaamheid en verlorenheid waar iemand in de separeer mee worstelt.

 

Ik ben dus niet enthousiast over de nieuwe, strengere regels voor isoleercelgebruik, maar toch ben ik wel blij dat het onderwerp op de agenda staat, en dat de discussie hierover gevoerd kan worden. Het is nu belangrijk om te zorgen dat er daadwerkelijke stappen genomen worden om te zorgen voor kwaliteit van zorg.

 

Helaas ben ik 15 december aanstaande niet in staat om naar het Tweede Kamerdebat te gaan, dat aangevraagd is door Lea Bouwmeester van de PvdA, over dwang in de GGZ.

Ik ben dan bij een vergadering van de VN in Geneve. Dat is erg belangrijk en heel bijzonder. Ik ga naar de OHCHR voor de Regional Consultation for Europe on Prevention of Torture and Protection of Victims of Torture – Especially Persons Deprived of their Liberty, Geneva, Palais des Nations, 15 and 16 December 2011. Daar zal ik het Wereld-Netwerk van Users/Survivors of Psychiatry, WNUSP, vertegenwoordigen (zie ook www.wnusp.net ) . Deze internationale VN-vergadering gaat ook weer over de uitwerking en uitvoering van de nieuwe regels uit het VN-verdrag. Het is heel bijzonder dat ik daarbij kan zijn op dat niveau, en dat ik mag meedenken en leren. Ik kijk er echt naar uit.

Bijeenkomst VN verdrag waarmaken

Op dinsdag 6 december 2011 ging ik naar Den Haag, want ik had me aangemeld voor de bijeenkomst xe2x80x9cVN Verdrag waarmakenxe2x80x9d, van 14.30 tot 16.30 uur, georganiseerd door de Coalitie voor Inclusie (www.coalitievoorinclusie.nl ).

Er waren zoxe2x80x99n 40 mensen aanwezig, die allemaal gelinkt waren aan verschillende clienten-organisaties. Dat was heel interessant. Voor zover ik weet was ik de enige die vanuit een GGZ-clientenperspectief meedeed.

 

Het ging over het nieuwe VN-verdrag voor de Rechten van Personen met Beperkingen (Convention on the Rights of Persons with Disabilities, CRPD, xc2 zie ook www.un.org/disabilities )

 

Op het programma stond mr. Jan Jarab, Regional representative for Europe, van de Office of the High Commission on Human Rights (OHCHR). Jan Jarab is een VN-medewerker in het VN-kantoor in Brussel, wat opgericht is om nauwe samenwerking tussen de VN en de Europese Unie mogelijk te maken.

 

Jan Jarab gaf een interessante inleidende speech van ongeveer een half uur, in het Engels, over de inhoud en strekking van het VN-verdrag. Maar het overgrote deel van de middag werd besteed aan het stellen van vragen over het VN-verdrag en wat de betekenis zal zijn voor Nederland. Alles wat er werd gezegd werd simultaan meegetypt op het grote scherm, en er was een doventolk. Ook kon er om verduidelijking gevraagd worden waar nodig. Het was een erg prettige en constructieve werksfeer.

 

Het was heel interessant. Een groot deel van de middag ging het over de impact van de economische crisis op de gezondheidszorg, en over hoe wrang het is dat goede ontwikkelingen (zoals het Persoonsgebonden Budget – PGB) nu teruggedraaid worden, en ouderwetse instellingen vanzelfsprekend wel geld krijgen, terwijl het juist de bedoeling is dat grote instellingen afgeschaft worden, en zorg kleinschaliger en persoonlijker wordt ingericht. Het is daarom ook extra belangrijk om de rechten uit het VN-verdrag CRPD te
promoten, en te zorgen dat het geld naar de juiste dingen gaat, en dat we niet teruggaan in de tijd, en teruggaan in oude gewoontes.

Op Europees niveau zal men ook financiele middelen inzetten, bijvoorbeeld subsidieregelingen , om daarmee ook aan te sturen op goede zorgvoorzieningen die in overeenstemming zijn met het VN-verdrag. xc2 En zorgvoorzieningen die niet in overeenstemming zijn met de uitgangspunten van het VN-verdrag zullen in de toekomst uiteindelijk geen geld meer ontvangen van de Europese Unie, want de EU heeft het VN-verdrag namelijk wel geratificeerd, en moet zich houden aan de regels.

Er moet krachtig weerstand geboden worden aan de voorgenomen PGB-bezuinigingen van 90%. xe2x80x9cEens gegeven, blijft gegevenxe2x80x9d, en Nederland heeft al wel een intentieverklaring getekend voor het nieuwe VN-verdrag, dus geldt er een inspanningsverplichting om bestaande rechten te behouden, en enkel goede veranderingen door te voeren. Men mag deze maatregelen dus feitelijk niet doorzetten.

 

Maar op de een of andere manier vinden overheden het blijkbaar xe2x80x9cacceptabele, zachte maatregelenxe2x80x9d om de rekening van de economische crisis bij zieken en gehandicapten te gaan verhalen, en grote bezuinigingen te doen op de voorzieningen voor minima. En dat juist terwijl de zieken en gehandicapten het minst verantwoordelijk zijn voor de financiele crisis.

Deze trend zien we in veel Europese landen, en in die zin is het maar goed dat er nu ook een nieuw VN-verdrag is om de rechten van deze groep te beschermen en bewustzijn te creeren. Dat is hard nodig.

 

Er werd gezegd dat de economische crisis mogelijk de reden zou zijn dat Nederland het VN-verdrag nog niet heeft geratificeerd, omdat implementatie daarvan ook geld gaat kosten.

Ik heb hardop gesuggereerd dat het misschien ook de wetsvoorstellen Verplichte GGZ, en Zorg en Dwang zijn die men erdoorheen wil drukken, alvorens het VN-verdrag te ondertekenen. Dit is zeker mogelijk als je ziet dat Nederland een voorbehoud (reservation) heeft gemaakt ten aanzien van het VN-verdrag, waarbij xe2x80x9cwilsonbekwame mensenxe2x80x9d uitgezonderd worden (op basis van verouderde richtlijnen van de Raad van Europa). Zie ook xc2 http://www.un.org/disabilities/countries.asp?navid=12&pid=166

Het VN-verdrag stelt heel duidelijk dat iedereen over zichzelf mag bepalen (legal caacity), en stelt daarmee dat xe2x80x9cwilsonbekwaamxe2x80x9d geen argument is om iemand zijn vrijheden en rechten te ontnemen.

Mogelijk heeft Nederland koudwatervrees voor die cultuuromslag.

 

Ik vroeg Jan Jarab of er mechanismes zijn waarmee de wetsvoorstellen Verplichte GGZ en Zorg en Dwang tegenhouden kunnen worden, want deze wetsvoorstellen zijn niet in overeenstemming met de uitgangspunten van het nieuwe VN-verdrag. Ik voegde toe dat ik zelfs al een alternatieve procedure voor het wetsvoorstel had uitgewerkt (het Eindhovens Model) waarvan een pilotproject loopt. Maar nog steeds houdt de overheid vast aan ouderwetse voorstellen, die simpelweg niet toekomstbestendig zijn. Ik vroeg of er mogelijkheden zijn om dit mee aan te pakken.

Jan Jarab zei dat hij mogelijk met de Nederlandse overheid in overleg zou kunnen gaan, en dat lijkt me een heel goed idee. Jan Jarab kwam toen zelfs dwars door de zaal naar mij toegelopen om zijn kaartje te geven, en hij zei: xe2x80x9cMail me hier maar even overxe2x80x9d (in het Engels wel). En ik heb hem inmiddels ook gemaild met informatie over de wetswijzigingen mbt Verplichte GGZ.

 

Het was een interessante bijeenkomst. Ik heb na afloop nog heel even met Jan Jarab gesproken, en met de organisatoren van de Coalitie voor Inclusie. Ik heb afgesproken dat ik meer informatie over mijn werkzaamheden rond het VN-verdrag xc2 zal opsturen, en dat ik in het vervolg betrokken zal blijven bij de Coalitie voor Inclusie, wat eigenlijk pas een beginnend netwerk is, en alle steun kan gebruiken.

 

Het was een inspirerende middag, en ik heb mijn netwerk weer goed uitgebouwd.

Het is fijn om te zien dat het VN-verdrag voor de rechten van mensen met beperkingen nu echt begint te leven in Nederland. Eigenlijk is dit echt een startmoment voor de implementatie van het nieuwe VN-verdrag in Nederland. Het verdrag zal in 2012 waarschijnlijk geratificeerd worden door Nederland, en de Coalitie voor Inclusie heeft zichzelf opgericht als denktank.
Het is dus begonnen. Er zal een nieuw tijdperk aankomen.

 

De Coalitie voor Inclusie doet zijn best om meer clientenorganisaties op te nemen in hun netwerk, dus voel je vrij om je aan te melden op www.coalitievoorinclusie.nl

Versnellingskamer: wijziging wetsvoorstel Verplichte GGZ

Op dinsdag 29 november 2011 was bij het Buitenhuis in Den Haag een bijeenkomst met de naam Versnellingskamer om te brainstormen over nieuwe wijzigingen in het wetsvoorstel Verplichte GGZ. De bijeenkomst duurde van 9.30 tot ca 15.00 uur was georganiseerd door het Ministerie van Justitie i.s.m. VWS. Ik was wederom uitgenodigd om mee te denken vanuit het clientenperspectief, en ik zag veel bekenden uit de klankbordgroep die ook sinds 2008 in de consultatie van het wetsvoorstel waren betrokken.

 

We begonnen met een plenaire inleiding over de stand van zaken van het wetsvoorstel Verplichte GGZ.

In 2007 werd de derde evaluatie van de wet BOPZ xc2 afgerond, en het Evaluatierapport Voortschrijdende inzichten was aanleiding voor een nieuw concept-wetsvoorstel in 2008. Daarop volgden consultatierondes met klankbordgroepen (waar ik ook in heb deelgenomen, zie mijn feedback op http://mindrights.nl/docu_en_info.htmxc2 )

Vervolgens werden pilots gestart met de voorgestelde multidisciplinaire commissie Verplichte GGZ, en het wetsvoorstel Verplichte GGZ ging in juni 2010 naar de Tweede Kamer.

Maar de Tweede Kamer besloot dat het instellen van de multidisciplinaire adviescommissies te duur was en heeft de opdracht gegeven om een procedurewet te maken zonder de commissie. Er komt nu dus een Nota van Wijziging, waarbij gezegd kan worden dat het om een erg grote wijziging gaat (want de wegbezuinigde multidisciplinaire commissie zou juist een belangrijke kwaliteitstoets gaan uitvoeren, in plaats van enkel een toets door een onafhankelijke psychiater zoals in de wet BOPZ).

In april 2011 is er een bijeenkomst geweest over een mogelijke rechtbankkamer Verplichte GGZ, maar dat idee is vrij snel onethisch en financieel onhaalbaar bevonden.

 

Er werd een vergelijking gemaakt dat het wetsvoorstel met de commissie eigenlijk een xe2x80x9cte dure autoxe2x80x9d was, en dat we nu op zoek moesten gaan naar iets goedkopers.

 

De Tweede Kamer heeft gevraagd om een procedurewet, en dat betekent dat het nu niet meer over de inhoud gaat, want die ligt al bij de Tweede Kamer.

Er dient nu een nieuw voorstel te komen met een procedurebeschrijving voor de zorgmachtiging, en daarover gingen we dus brainstormen via de Versnellingskamer.

De toekomstige wijzigingen zullen vermoedelijk niet meer teruggekoppeld worden in een officiele consultatieronde met de veldpartijen, xc2 want ook dat ligt nu bij de Tweede Kamer (mogelijk zal er nog wel informele consultatie met de veldpartijen zijn).

De rol van de Raad van State bij dit wijzigingsproces is nu nog niet helemaal duidelijk.

 

Een fase-overzicht van het wetsvoorstel Verplichte Zorg is te vinden op: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wetgevingskalender/2010/07/05/integrale-herziening-van-de-wet-bopz-wetsvoorstel-verplichte-ggz-jus

 

De Versnellingskamer van 29 november 2011 had als doel om mee te denken over mogelijke procedure-constructies, waarbij de centrale vraag was: hoe te zorgen voor meer informatie in de voorfase, zodat men tot een gedegen oordeel zou kunnen komen.

 

Na deze inleiding gingen we in kleinere groepjes aan de slag. Het was ietwat chaotisch en informeel, maar dat was ergens ook wel prettig, want ik kon gewoon zeggen wat ik dacht, zonder formaliteiten.

 

In het World Cafe waren discussie-tafeltjes ingericht, en elke ronde waren er 5 deelnemers per tafel. We moesten ons verplaatsten in verschillende actoren (rechter, psychiater, geneesheer-directeur enz.) en met diverse rollen experimenteren in de procedures rond Verplichte GGZ. Onze ideeen en opmerkingen werden genotuleerd, en zo wil men een beeld verkrijgen van verschillende mogelijkheden.

 

In de Versnellingskamer stonden laptops klaar voor iedereen, en via het scherm konden we volledig anoniem allerlei vragen beantwoorden en ideeen geven.

 

Ik vond het echt een enorm pittige bijeenkomst vanwege de toonzetting van het wetsvoorstel, en ik heb zelfs een paar keer overwogen om deze bijeenkomst eerder te verlaten, omdat we enkel binnen de marge mochten brainstormen, maar ik heb fundamentele bezwaren, en fundamentele alternatieven.
Het voelde dus alsof er hier niks te behalen was (tijdsverspilling), en ik wilde niet de indruk wekken dat ik me aansloot bij dit paternalistische wetsvoorstel dat de reikwijdte van dwangtoepassing enorm verruimd. Daar wil ik mijn naam niet aan verbinden, en ik voelde me dus ook niet op mijn plek daar.

 

Ik heb dat ook flink geuit: Ik vond dat het wetsvoorstel Verplichte GGZ geen verbetering inhoudt ten opzichte van de wet BOPZ, omdat de criteria en dwangmogelijkheden verruimd worden, en dat is een serieuze verslechtering voor de positie van de client. Dwang is namelijk onwenselijk en maakt de problemen van de client vaak erger.

De hele procedure-discussie lijkt wel een afleidingsmanoeuvre, zodat we het vooral niet kunnen hebben over de ware kern van het voorstel, namelijk de verruimde criteria en opgerekte dwangmogelijkheden (bijv. ambulante dwang), wat voor clienten dramatisch is, en zeker geen betere rechtsbescherming biedt dan de BOPZ. xc2 En hierover vindt nauwelijks discussie plaats, terwijl er xe2x80x9cvoortschrijdende inzichtenxe2x80x9d zijn, en de zorgverleners actief bezig zijn met dwangreductie (gesubsidieerd door dezelfde overheid die nu plannen maakt voor dwangverruiming), en er nota bene ook een nieuw VN-verdrag is dat stelt dat dwang niet langer acceptabel is! Het KAN toch niet zo zijn dat Nederland opeens geen waarde meer hecht aan mensenrechten!

 

Ik vind het enorm verdrietig dat er niet meer innovatietalent is doorgedrongen in het wetsvoorstel, en ik was echt ontstemd door het feit dat het wetsvoorstel maar doordendert, zonder aandacht te besteden aan de zorgvuldige feedback, kennis en alternatieven die de
veldpartijen aandragen.

 

En zeker als het hele wetsvoorstel vooral een procedurele wijziging omvat (verantwoordelijkheden zoals dossierzorg en oordeelsbevoegdheid). Waarom zou je dan een hele nieuwe wet maken? Waarom worden de criteria en reikwijdte opgerekt? Waarom gaat men in tegen internationale verdragen (zoals het nieuwe VN-verdrag CRPD), wat Nederland vermoedelijk volgend jaar (2012) zal ratificeren. Het is toch tijdverspilling om nu een nieuwe wet te maken, die niet in overeenstemming is met de uitgagspunten van dat nieuwe VN-verdrag?

Er zijn mogelijkheden genoeg om een ander systeem te maken, waarbij de rechten van de client centraal staan. Het Eindhovens Model is bijvoorbeeld een van de mogelijkheden, waarmee dwang daadwerkelijk voorkomen kan worden (zie o.a. het artikel Eigen Kracht doorbreekt verkommering uit magazine Geestelijke Volksgezondheid (MGV) van november 2011).

 

Maar de overheid kiest er blijkbaar voor om krampachtig vast te houden aan ouderwetse methodes, die gebaseerd zijn op beheersen en niet op voorkomen. En de overheid weigert blijkbaar om gedegen onderzoek te doen naar internationale ontwikkelingen, zoals het nieuwe VN-verdrag (CRPD). Maar de tijd zal ons inhalen. xc2 Een VN-verdrag is niet te negeren.

Nederland is een van de laatste landen van Europa die het VN-verdrag CRPD nog niet geratificeerd heeft. Ik begrijp dit niet. Waarom staat Nederland niet vooraan met innoveren?

 

Deze gang van zaken gaat mij erg aan het hart. Vandaar ook dat we via het Eindhovens Model erg hard aan de slag zijn om Eigen Kracht-conferenties mogelijk te maken voor mensen die in aanraking dreigen te komen met Verplichte GGZ of BOPZ. Daarmee kunnen we hopelijk voorkomen dat gedwongen interventies plaatsvinden, en dus ook voorkomen dat hetzij de BOPZ, hetzij de wet Verplichte GGZ daadwerkelijk gebruikt wordt. Op die manier kunnen we de negatieve impact van deze wetten misschien toch beperken.

 

Toen ik aangaf dat ik de bijeenkomst behoorlijke tijdsverspilling vond, vanuit mijn missie, benadrukten de wetschrijvers van het Ministerie dat ze graag wilden dat ik erbij bleef, juist omdat ik zoxe2x80x99n ander perspectief had dan de rest.
Ik heb het volgehouden om erbij te blijven, en ik heb eigenlijk voornamelijk de onhaalbaarheid benadrukt.

Ik vind het achterhaalde wetsvoorstel en het karige consultatieproces eigenlijk een schande voor een vooraanstaand land als Nederland. En ik begrijp werkelijk niet waarom men dit verkiest.

 

Na afloop heb ik nog even staan praten met de schrijvers van het wetsvoorstel, en heb ikxc2 benadrukt dat het VN-verdrag CRPD niet te negeren is. Ik vertelde ze dat er ook bij de VN zelf aanvankelijk discussie was omtrent de zelfbeschikking van psychiatrische patienten en mensen met intellectuele beperkingen, omdat dit blijkbaar een hele moeilijke groep is. Maar uiteindelijk, na lange discussie en voorlichting, werd er bij de VN unaniem
besloten om deze groep ook in het nieuwe VN-verdrag CRPD op te nemen. Het is dus niet gek dat men hier aanvankelijk over twijfelt of vragen heeft (zo gaat dat altijd met gestigmatiseerde, gemarginaliseerde groepen, denk maar aan vrouwenrechten, of rechten voor mensen met een andere afkomst). Maar juist daarom is er een nieuw VN-verdrag gekomen, om de rechten van deze kwetsbare groepen collectief te gaan beschermen.

Er is een hele grote cultuuromslag nodig, met goede toegankelijke vrijwillige zorg, zodat er ook echte preventie mogelijk is. Maar preventie kan alleen als mensen geen angst meer hebben van de GGZ, omdat deze niet meer over de grenzen van de patienten heengaat, maar daadwerkelijk heilzaam is. Het afschaffen van dwang zal een deel van de drempelvrees wegnemen en preventie mogelijk maken, maar een goede toegankelijkheid (zonder wachtlijsten) is van een evenredig belang, om te voorkomen dat mensen afglijden in ernstige crisissen (waar de GGZ vervolgens een zware taak aan heeft). Het is enorm belangrijk om in een vroeg stadium goede hulp beschikbaar te hebben, dat is voor iedereen
beter. En als het gebrek aan zorg is opgelost, en de problemen niet meer totaal uit de hand hoeven te lopen, dan zal ook het beeld dat men heeft van psychiatrische patienten veranderen. xc2 Dan zal blijken dat al die zogenaamde agressie van patienten slechts een tijdsbeeld was, en het allemaal een reden had, en dat de agressie voortkwam uit onmacht en leed dat de patienten al die tijd moesten dragen, het leed omdat ze geen volwaardig leven hadden, maar beheersmatig werden geleefd.

Ik vond het echt een zware dag. Vooral omdat het zo hopeloos leek. Het is echt een gemiste kans van de overheid dat het wetsvoorstel zo weinig doet aan toekomstbestendige alternatieven.

 

August Nieland, een van de wetschrijvers benadrukte toen dat hij xe2x80x9ceenzelfde constructie als in de Jeugdzorg wilde gaan maken met betrekking tot het Eindhovens Model en de Eigen Kracht-conferenties in de GGZxe2x80x9d.

Dat zou dus inhouden dat er een passage in de Nota van Wijziging / gewijzigde wetsvoorstel Verplichte GGZ komt, waarbij gesteld wordt dat iedere burger (iedere client) het recht heeft om in de eerste plaats een eigen plan te maken, en daarbij ondersteuning te krijgen, zoals bijvoorbeeld door Eigen Kracht-conferenties. Dat zou mooi zijn. In ieder geval een verbetering ten opzichte van hoe het nu is.

Ook benadrukte August dat visitatie zeker verboden was in het nieuwe wetsvoorstel (zie de Memorie van Toelichting). Met deze twee voorbeelden wilden ze aantonen dat ze wel degelijk luisterden naar de ideeen die er uit het veld kwamen. Er werd mij beloofd dat er in het vervolg een antwoord zou komen op mijn feedback en input voor discussie.

 

Ik zal ze eens vragen waarom ze geen aandacht besteden aan het nieuwe VN-verdrag, en waarom ze onhaalbare, en niet-toekomstbestendige wetsvoorstellen uitschrijven…